โดย ("\(*-*)/") » ศุกร์ ต.ค. 26, 2007 6:03 pm
เทิดไท้องค์ราชัน ทรงบันทึกความทรงจำบนแผ่นฟิล์ม
วันมรดกโสตทัศน์โลก
๒๗ ตุลาคม ๒๕๕๐
พิพิธภัณฑ์และหอจดหมายเหตุกรมประชาสัมพันธ์
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเถลิงถวัลยราชสมบัติ เมื่อวันที่ ๙ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๔๘๙ เมื่อพระชนมายุ ๑๙ พระชันษา ทรงบำเพ็ญพระราชกรณียกิจน้อยใหญ่นานับประการทรงขจัดทุกข์บำรุงสุขแก่อาณาประชาราษฏร์ เป็นเวลากว่า ๖๐ ปี ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาทรงมีสายพระเนตรอันยาวไกลในการบันทึกภาพแห่งความทรงจำระหว่างพระองค์กับประชาชนลงบนแผ่นฟิล์มภาพยนตร์และภาพนิ่งส่วนพระองค์
ในมหาวโรกาสฉลองสิริราชสมบัติ ๖๐ ปี พ.ศ. ๒๕๔๙ และในจัดงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเนื่องในมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๕๐ นายแก้วขวัญ วัชโรทัย เลขาธิการพระราชวัง ขอให้รัฐบาลพระราชทานพระบรมราชานุญาตอนุรักษ์ภาพยนตร์และภาพนิ่งส่วนพระองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเพื่อจัดเก็บอย่างเป็นระบบและถูกต้องตามหลักวิชาการ เนื่องจากฟิล์มภาพยนตร์และภาพนิ่งส่วนพระองค์เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สำคัญของชาติ
ฟิล์มภาพยนตร์และภาพนิ่งส่วนพระองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ดำเนินการถ่ายทำโดยฝ่ายภาพยนตร์และภาพนิ่งส่วนพระองค์ สำนักพระราชวัง ซึ่งได้เริ่มถ่ายทำภาพยนตร์ม้วนแรกและเก็บสะสมมาตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๘๙ ต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน มีจำนวนทั้งสิ้นกว่า ๖,๐๐๐ ม้วน เป็นฟิล์มสี ขนาด ๑๖ มิลลิเมตร มีความยาวม้วนละ ๔๐ นาที หากนำมาฉายต่อเนื่องจะต้องใช้เวลานานราว ๕ เดือน นอกจากนี้ฟิล์มภาพยนตร์และภาพนิ่งเกือบทั้งหมดเป็นฟิล์มต้นฉบับที่มิได้มีการจัดทำสำเนาไว้
กว่า ๖๐ ปี ภาพยนตร์ที่ฝ่ายภาพยนตร์ส่วนพระองค์บันทึกไว้มิได้มีเพียงภาพพระราชจริยวัตรอันงดงามของพระมหามหากษัตริย์ผู้ทรงพระวิริยะอุตสาหะเป็นอย่างยิ่งเท่านั้น แต่เป็นภาพกว้างของประเทศไทยจากมุมมองอันหาใดเปรียบมิได้ นั่นคือมุมมองของพระมหากษัตริย์ผู้ทรงเป็นที่เคารพรักยิ่งของพสกนิกรชาวไทย ภาพของหมู่บ้านต่างๆ ที่ห่างไกลซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จไปเยี่ยมเยือน ไม่ว่าภาพนั้นจะถ่ายทำโดยพระเจ้าอยู่หัวหรือคณะถ่ายทำของพระองค์ก็ตาม ภาพบนแผ่นฟิล์มนี้ได้บันทึกรายละเอียดของภูมิทัศน์ในเชิงภูมิศาสตร์ วิถีชีวิตความเป็นอยู่ อาชีพ วัฒนธรรม ฯลฯ
ฝ่ายภาพยนตร์ส่วนพระองค์มีหน้าที่หลักในการผลิตหรือถ่ายทำภาพยนตร์ ไม่มีหน้าที่ในการอนุรักษ์ ดังนั้นฟิล์มภาพยนตร์ส่วนพระองค์ที่ถ่ายทำไว้เป็นจำนวนมากจึงเกิดการเสื่อมสภาพไปตามอายุขัย ตามสภาพการจัดเก็บและการใช้งานและนับวันจะเสื่อมสภาพมากขึ้นหากไม่ได้ดำเนินการอนุรักษ์อย่างถูกต้องและทันกาล
ฟิล์มภาพยนตร์และภาพนิ่งส่วนพระองค์ ถือเป็นมรดกอันล้ำค่าของชาติ เป็นภาพยนตร์ส่วนบุคคลที่มีปริมาณมากที่สุดในโลก ตลอดจนเป็นการบันทึกในช่วงระยะเวลาที่ต่อเนื่องยาวนานที่สุดในโลก อีกทั้งภาพยนตร์เหล่านี้มิได้บันทึกแต่เรื่องราวของพระเจ้าแผ่นดินของไทยและรัชสมัยของพระองค์เท่านั้น หากแต่เป็นการบันทึกประชาชนชาวไทย บ้านเมือง สังคม พระเจ้าแผ่นดินหรือพระประมุขของนานาประเทศและประชาชนทั่วโลก ซึ่งเป็นการบันทึกคาบเกี่ยวอย่างต่อเนื่องยาวนานกว่า ๖๐ ปี นับเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่ทรงคุณค่า แสดงพระราชประวัติและพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ตลอดจนสะท้อนให้เห็นสถาบันกษัตริย์อันเป็นเอกลักษณ์ของประเทศไทย
หากรัฐบาลไม่ดำเนินการอนุรักษ์ ซ่อมแซม ดูแล และเก็บรักษาอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการก็จะทำให้ฟิล์มภาพยนตร์และภาพนิ่งส่วนพระองค์เหล่านั้นเสื่อมสภาพไปก่อนเวลาอันสมควร เช่นเดียวกับฟิล์มเก่าโดยทั่วไปองค์ประกอบทางเคมีจะเสื่อมลงจากสภาพการจัดเก็บ การใช้งาน ความร้อน การเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ ความชื้นและการทำลายแห่งกาลเวลา
ดังนั้นเพื่อให้การดำเนินการอนุรักษ์ภาพยนตร์และภาพนิ่งส่วนพระองค์เป็นไปอย่างต่อเนื่องและถูกต้องตามหลักวิชาการ และเพื่อร่วมเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเนื่องในมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๕๐ รัฐบาลจึงเห็นชอบให้โครงการอนุรักษ์ภาพยนตร์และภาพนิ่งส่วนพระองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เป็นโครงการหนึ่งในการเฉลิมพระเกียรติ เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๕๐ โดยอนุมัติงบประมาณจำนวนทั้งสิ้น ๑๙๘,๕๕๐,๐๐๐ บาท (หนึ่งร้อยเก้าสิบแปดล้านห้าแสนห้าหมื่นบาทถ้วน) เป็นค่าปรับพื้นที่ ค่าก่อสร้างอาคารถาวรเก็บ บำรุงรักษาและอนุรักษ์ฟิล์มภาพยนตร์และภาพนิ่ง ค่าตกแต่ง ค่าครุภัณฑ์ ค่าจ้างบุคลากรและอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
วันที่ ๕ พฤศจิกายน ๒๕๔๙ รัฐบาลบาลแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินการอนุรักษ์ฟิล์มภาพยนตร์และภาพนิ่งส่วนพระองค์ โดยรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี คุณหญิงทิพาวดี เมฆสวรรค์ เป็นประธานกรรมการ มีอำนาจหน้าที่ศึกษา วางแผน เตรียมความพร้อมด้านสถานที่ บุคลากร วัสดุอุปกรณ์ ระบบบริหารจัดการและงบปรนะมาณ เพื่อรองรับการอนุรักษ์และสงวนรักษาฟิล์มภาพยนตร์และภาพนิ่งส่วนพระองค์ สำหรับสถานที่ก่อสร้างอาคาร ๕ ชั้น กำหนดบริเวณสนามเสือป่า พระราชวังดุสิต หน้าอาคาร ๖๑๔ บนพื้นที่ ๓๐๐ ตารางวา
โครงการอนุรักษ์ฟิล์มภาพยนตร์และภาพนิ่งส่วนพระองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวสอดคล้องกับข้อกำหนดขององค์การว่าด้วยการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรม ของสหประชาชาติ หรือ ยูเนสโก ( UNESCO ) ด้านการพิทักษ์และอนุรักษ์ภาพเคลื่อนไหว ( Recommendation for the Safeguarding and Preservation of Moving Images ) เพราะสื่อประเภทภาพเคลื่อนไหวต่าง ๆ เช่น ฟิล์มภาพยนตร์ วีดิโอเทป วีดิโอดิสก์ เปราะบางและเสี่ยงต่อการสูญเสียได้ง่าย เนื่องจากถูกปล่อยปละละเลย
ประเทศต่าง ๆ ส่วนใหญ่ยังไม่เห็นความสำคัญในปัญหานี้ ยูเนสโกจึงออกข้อเสนอแนะนี้เพื่อให้ประเทศสมาชิกทั้งหลายได้ตระหนัก และดำเนินการพิทักษ์และอนุรักษ์ภาพเคลื่อนไหวในประเทศของตน คำว่าภาพเคลื่อนไหวนี้ มีความหมายคลุมทั้งภาพและเสียง รวมทั้งสื่อบันทึกเสียง เช่น กระบอกเสียง แผ่นเสียง เทปเสียง ฯลฯ
ยูเนสโกจึงกำหนดวันที่ ๒๗ ตุลาคม ของทุกปี นับแต่ปี พ.ศ. ๒๕๔๙ เป็นวันมรดกโสตทัศน์โลก เพื่อให้ประเทศสมาชิกจัดกิจกรรมต่าง ๆ สนองตอบข้อเสนอแนะนี้ เมื่อปีที่แล้วกรมประชาสัมพันธ์ร่วมกับหอภาพยนตร์แห่งชาติ สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ ศูนย์ข้อมูลทางโทรทัศน์ฝ่ายข่าวช่อง ๗ สมาคมอนุรักษ์เครื่องเล่นกระบอกเสียงและหีบเสียงไทย จัดงานวันมรดกโสตทัศน์โลกครั้งที่ 1 ที่สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ ในปี ๒๕๔๙ เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในฐานะที่ทรงบันทึกความทรงจำของมวลมนุษยชาติบนแผ่นฟิล์มมากว่า ๖๐ ปี และเพื่อฉลองในปีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๘o พรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๕o กรมประชาสัมพันธ์จึงร่วมกับหน่วยงานที่ทำหน้าที่อนุรักษ์สื่อโสตทัศน์จัดงานประชาสัมพันธ์โครงการอนุรักษ์ภาพยนตร์และภาพนิ่งส่วนพระองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซึ่งถือเป็นมรดกโสตทัศน์ไทยให้ชาวไทยและชาวโลกได้รับทราบทั่วกันในวันมรดกโสตทัศน์โลก ๒๗ ตุลาคม ๒๕๕๐
<B>
"ถ้าแผ่นดินแรกที่ตั้งไข่ย่ำ เป็นผืนเดียวกับแผ่นดินสุดท้ายที่ดินกลบหน้า...จงกตัญญูต่อแผ่นดินเกิด"</B>