พบกับงาน ไทยแลนด์ พาวิเลียน ในงานเซียงไฮ เอ๊กซ์โป 2010 หรืองานแสดงสินค้านานาชาติ ครั้งล่าสุดของโลก พร้อมกับประวัติและรูปภาพการจัดงานเมื่อครั้งในอดีต... ซึ่งรับรองว่าไม่เคยได้เห็นที่ไหนมาก่อนอย่างแน่นอน...ยกเว้นที่โค้กไทยดอทคอมที่นี่ ที่เดียว!
ดูเป็นคลิปข้างล่าง:
-------------------------------------------------------------
ขอหมายเหตุประเทศไทยไว้ตรงนี้หน่อยนะครับ
ใน VDO clip เซียงไฮ เอ็กซ์โป 2010 จาก youtube ...ที่บรรยายไว้ว่า ไทยเข้าร่วมงาน World Expo ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2421 นั้น....
ผิดนะครับ
!สยามเข้าร่วมก่อนหน้านั้นแล้ว โดยผมมีหลักฐานชัดเจนที่พิพิธภัณฑ์ธงสยาม นั่นคือผืนธงรวมโบราณชาติที่เข้าร่วมงาน World Expo ณ นครฟิลาเดลเฟีย สหรัฐฯ ปี พ.ศ. 2419 เพื่อฉลอง 100 ปี แห่งการประกาศอิสรภาพของสหรัฐอเมริกา
และที่เก่ากว่านั้นก็คือหลักฐานจากภาพพิมพ์หินหนังสือพิมพ์เก่าของอังกฤษ ปี ค.ศ. 1867 ที่ลงเรื่องการจัดงาน World Expo (ซึ่งถือเป็นครั้งที่ 4 ของการจัด World Expo ของโลก) ณ กรุงปารีส ฝรั่งเศส ตรงกับปี พ.ศ. 2410 หรือเท่ากับสมัยรัชกาลที่ 4 และน่าจะเป็นครั้งแรกของสยามเลยล่ะครับ (เพราะยังไม่มีหลักฐานว่าครั้งที่ 1-3 นั้น สยามเข้าร่วมจัดด้วย) โดยในครั้งที่ 4 นี้ สยามตั้งใจจะเอาช้างจริงๆ ไปโชว์ที่โน้น แต่ดูแล้ว คงไม่น่ารอด คือทั้งหนาว และก็ไม่มีหญ้าให้ช้างกิน สยามก็เลยสร้างช้างจำลองขึ้นมาให้ฝรั่งทางโน้นได้ดูกัน
ที่ต้องแจ้งตรงนี้ เพราะผมไม่อยากให้คนไทยจำประวัติศาสตร์ชาติตนเองแบบผิดๆ แล้วไปคุยผิดๆ ไปสอนต่อแบบผิดๆ
ไม่งั้น ต่อไปเด็กรุ่นใหม่ก็จะทำประวัติศาสตร์ชาติตัวเองเข้ารกเข้าพงกันไปใหญ่
-------------------------------------------------------------
ประวัติการเข้าร่วมจัดงาน World Expo ของไทย
มหกรรมการแสดงสินค้าอุตสาหกรรมระดับโลก
โดย ปถพีรดี
สิ่งที่เป็นที่กล่าวขวัญกันมากในปี ๒๕๔๘ นี้ ก็คือ การจัดงานมหกรรมการแสดงสินค้าอุตสาหกรรม หรือที่เรียกสั้นๆเป็นภาษาอังกฤษว่า ?๒๐๐๕ เวิลด์เอ็กซ์โพสิชั่น อาอิชิ ญี่ปุ่น? (2005 World Exposition, Aichi, Japan) ซึ่งเป็นงานแสดงสินค้าอุตสาหกรรมระดับโลกที่ยิ่งใหญ่ จัดขึ้นที่มณฑลอาอิชิ (Aichi) ประเทศญี่ปุ่น งานได้เริ่มตั้งแต่วันที่ ๒๕ มีนาคม ๒๕๔๘ เป็นต้นมา และจะมีต่อไปจนถึงวันที่ ๒๕ กันยายน ๒๕๔๘ เป็นเวลานานกว่า ๖ เดือน (๑๘๕ วัน) ระยะเวลานับตั้งแต่มีความคิดริเริ่มเตรียมงาน คือตั้งแต่วันที่ ๑๘ ตุลาคม ๒๕๓๑ จนถึงวันเปิดงาน เป็นเวลาถึง ๑๗ ปี โดยมีการวางศิลาฤกษ์ก่อสร้างสถานที่จัดงานเมื่อวันที่ ๑๗ ตุลาคม ๒๕๔๕ และส่งมอบสถานที่จัดงานที่ก่อสร้างสำเร็จเมื่อวันที่ ๑๔ กันยายน ๒๕๔๗ จนถึงวันที่เขียนสารคดีนี้ ได้มีผู้เดินทางจากประเทศไทยไปชมงานนี้แล้วเป็นจำนวนมาก เป็นการกระตุ้นความสนใจในหมู่ผู้อ่านโดยทั่วไป ห้องสมุดสกุลไทยจึงขอรวบรวมนำความรู้เกี่ยวกับการจัดมหกรรมการแสดงสินค้าอุตสาหกรรมระดับโลก มาสรุปเสนอเพื่อประโยชน์ในการติดตามของผู้อ่าน
หลังจากยุคปฏิวัติอุตสาหกรรมได้เริ่มขึ้น จนมาถึงปี พ.ศ.๒๒๙๙ หรือในรัชสมัย สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกษฐ์ กรุงศรีอยุธยาตอนปลาย แหล่งผลิตสินค้าอุตสาหกรรมในยุโรปเริ่มเล็งเห็นความสำคัญและจำเป็นที่จะต้องทำให้คนทั่วโลกได้รู้จักสินค้าอุตสาหกรรมที่ผลิตขึ้น และได้จัด ?งานแสดงสินค้าอุตสาหกรรม? ซึ่งถือเป็นมหกรรมนิทรรศการสินค้าอุตสาหกรรม หรือเวิลด์เอ็กซ์โป ปฐมฤกษ์ ขึ้นที่ประเทศอังกฤษเป็นครั้งแรก ระหว่างปี พ.ศ.๒๒๙๙-๒๒๓๐ โดยสโมสรศิลปะ (Society of Arts) ที่กรุงลอนดอน และในช่วงปี พ.ศ.๒๓๙๔-๒๕๔๘ โลกได้จัดให้มีงานมหกรรมการแสดงสินค้าอุตสาหกรรมระดับโลกต่อมาอีก ๔๒ ครั้ง รวมทั้งที่จัดขึ้นในปีนี้ที่ อาอิชิ ประเทศญี่ปุ่น เรียงตามเวลาที่ได้เคยจัดไปแล้วในหัวข้อเรื่องต่างๆกันไปดังนี้
เมืองและประเทศที่จัด ระยะเวลา/พ.ศ. หัวข้อเรื่อง
๑. กรุงลอนดอน อังกฤษ ๒๓๔๔ มหกรรมนิทรรศการ/The Great Exhibition
๒. กรุงปารีส ฝรั่งเศส ๒๓๔๘ เกษตร อุตสาหกรรม และศิลปะ
๓. กรุงลอนดอน อังกฤษ ๒๓๕๕ เกษตร อุตสาหกรรม และศิลปะ
๔. กรุงปารีส ฝรั่งเศส ๒๔๑๐ เกษตร อุตสาหกรรม และศิลปะ
(รูปล่าง)
๕. กรุงเวียนนา ออสเตรีย ๒๔๑๖ วัฒนธรรมและการศึกษา
๖. นครฟิลาเดลเฟีย สหรัฐฯ ๒๔๑๙ ฉลอง ๑๐๐ ปี อิสรภาพของสหรัฐอเมริกา
(รูปล่าง)
๗. กรุงปารีส ฝรั่งเศส ๒๔๒๑ เกษตร อุตสาหกรรม และศิลปะ
(รูปล่าง)
๘. นครเมลเบิร์น ออสเตรเลีย ๒๔๒๓ ศิลปะ อุตสาหกรรม เกษตรและผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมของประเทศทั่วโลก
๙. นครบาร์เซโลนา สเปน ๒๔๓๑
๑๐. กรุงปารีส ฝรั่งเศส ๒๔๓๒ หอไอเฟล ปารีส
๑๑. นครชิคาโก สหรัฐฯ ๒๔๓๖ ฉลองครบรอบ ๔๐๐ ปี การค้นพบทวีปอเมริกา
๑๒. กรุงบรัสเซลส์ เบลเยี่ยม ๒๔๔๐
๑๓. กรุงปารีส ฝรั่งเศส ๒๔๔๓ ประเมินผลรอบศตวรรษ
(รูปล่าง)
๑๔. นครเซนต์หลุยส์ สหรัฐฯ ๒๔๔๗ ฉลอง ๑๐๐ ปี การซื้อมลรัฐหลุยเซียนา สหรัฐฯ
(รูปล่าง)
๑๕. นครลิเอช เบลเยี่ยม ๒๔๔๘ ฉลองที่ระลึก ๗๕ ปี ของอิสรภาพของเบลเยี่ยม
๑๖. นครมิลาน อิตาลี ๒๔๔๙
๑๗. กรุงบรัสเซลส์ เบลเยี่ยม ๒๔๕๓
๑๘. นครเกนต์ เบลเยี่ยม ๒๔๕๖
๑๙. นครซานฟรานซิสโก สหรัฐฯ ๒๔๕๘ การเปิดคลองปานามา และฉลองการสร้างนครซานฟรานซิสโก
๒๐. นครบาร์เซโลนา ๒๔๗๒
๒๑. นครชิคาโก สหรัฐฯ ๒๔๗๖ ความก้าวหน้าในหนึ่งศตวรรษ
๒๒. กรุงบรัสเซลส์ เบลเยี่ยม ๒๔๗๘ สร้างอาณานิคมการขนส่ง
๒๓. กรุงปารีส ฝรั่งเศส ๒๔๘๐ ศิลปะ และเทคนิคการดำรงชีวิตสมัยใหม่
๒๔. นครลิเอช เบลเยี่ยม ๒๔๘๒ ฤดูที่ยิ่งใหญ่ของน้ำ
๒๕. นครนิวยอร์ก สหรัฐฯ ๒๔๘๒-๒๔๘๓ สร้างโลกแห่งวันพรุ่งนี้
๒๖. กรุงบรัสเซลส์ เบลเยี่ยม ๒๕๐๑ ประเมินโลกเพื่อให้เป็นโลกของมนุษย์มากขึ้น
๒๗. นครซีแอตเติล สหรัฐฯ ๒๕๐๕ มนุษย์ในยุคอวกาศ
๒๘. นครมอนทรีออล แคนาดา ๒๕๑๐ มนุษย์กับแผ่นดินโลก
๒๙. นครโอซากา ญี่ปุ่น ๒๕๑๓ ความเจริญและการสมานฉันท์ของมนุษยชาติ
๓๐. นครสโปเกน สหรัฐฯ ๒๕๑๗ ฉลองสิ่งแวดล้อมที่สดชื่นในอนาคต
๓๑. นครโอกินาวา ญี่ปุ่น ๒๕๑๘
๓๒. นครนอกซ์วีลล์ สหรัฐฯ ๒๕๒๕ พลังงานที่ทำให้โลกหมุนไป
๓๓. นครสุกุบะ ญี่ปุ่น ๒๕๒๘ ที่พักอาศัยและสิ่งแวดลัอมวิทยาศาสตร์
และเทคโนโลยีสำหรับมนุษย์ในบ้านเรือน
๓๔. นครแวนคูเวอร์ แคนาดา ๒๕๒๙ โลกที่เคลื่อนไหว และโลกที่ต้องสัมผัส
๓๕. นครบริสเบน ออสเตรเลีย ๒๕๓๑ การพักผ่อนในยุคแห่งเทคโนโลยี
๓๖. นครเซวิลล์ สเปน ๒๕๓๕ ยุคแห่งการค้นพบ
๓๗. นครเจนัว อิตาลี ๒๕๓๕ คริสโตเฟอร์ โคลัมบัส-เรือกับทะเล
๓๘. นครเตจอน เกาหลีใต้ ๒๕๓๖ ความท้าทายของเส้นทางใหม่สู่การพัฒนา
๓๙. กรุงลิสบอน โปรตุเกส ๒๕๔๑ มหาสมุทร-มรดกสำหรับอนาคต
๔๐. นครแฮนโนเวอร์ เยอรมนี ๒๕๔๓ มนุษยชาติ ธรรมชาติ เทคโนโลยี
๔๑. นครรอสสตอก เยอรมนี ๒๕๔๖ นิทรรศการธรรมชาติเขียวริมทะเล
๔๒. มณฑลอาอิชิ ญี่ปุ่น ๒๕๔๘ ธรรมชาติและภูมิปัญญา
๔๓. นครเซี่ยงไฮ้ จีน ๒๕๕๓ นครที่ดีกว่า ชีวิตที่ดีกว่า (กำลังรอรับการจอง)
การจัดงานมหกรรมการแสดงสินค้าระดับโลก นับเป็นงานที่เป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ เป็นการเผยแพร่เอกลักษณ์ของประเทศผู้จัดงาน ในขณะเดียวกันก็ใช้เป็นเครื่องมือในการส่งเสริมการค้าและอุตสาหกรรมในประเทศของตนอย่างได้ผล อีกทั้งเป็นสิ่งที่ประเทศพัฒนาแล้วริเริ่มและใช้เป็นเครื่องมือสำคัญในการส่งเสริมเศรษฐกิจ การค้า และอุตสาหกรรมจนรุ่งเรืองมาถึงปัจจุบัน มีการวิจัยและพัฒนางานด้านนี้ จนกลายมาเป็นศาสตร์ที่สำคัญอย่างหนึ่ง ยิ่งเมื่อโลกได้วิวัฒนาการมาถึงยุคโลกาภิวัตน์อย่างในปัจจุบัน การมีโอกาสจัดงานมหกรรมระดับโลกอย่างนี้ ย่อมช่วยเพิ่มศักยภาพและการขยายตัวของธุรกิจการค้าและอุตสาหกรรม ทำให้ประเทศผู้จัดสามารถพัฒนาช่องทางธุรกิจได้อย่างกว้างขวาง สามารถนำความเป็นอยู่ที่ดีมาสู่ประชากร เศรษฐกิจและสังคมของชาตินั้นๆ เป็นอย่างดี และในขณะเดียวกันก็สามารถทำให้ประเทศของตนกลายเป็นศูนย์การค้าและอุตสาหกรรมของโลกนำเอกลักษณ์และวัฒนธรรมของตนออกสู่สายตาของชาวโลกและกลายเป็นประเทศชั้นนำของโลก ในเรื่องที่ตนเชี่ยวชาญได้
สารานุกรมของประเทศตะวันตก ซึ่งเป็นแหล่งให้ความรู้ในศาสตร์ใหม่ของการจัดงานแสดงสินค้าระดับโลกเหล่านี้ ได้แจกแจงประเภทของงานมหกรรมแบบนี้ไว้ จากที่ได้เคยมีการจัดงานมหกรรมระดับโลกมาแล้วทั้ง ๔๒ ครั้งนั้น ดังนี้
- ในสมัยคริสต์ศตวรรษที่ ๑๙ ได้มีการจัดแบ่งการจัดงานมหกรรมเป็น ๓ ประเภทใหญ่ คืองานนิทรรศการอุตสาหกรรม (Industrial Exhibition) ซึ่งเป็นการแสดงผลงานความก้าวหน้าของอุตสาหกรรมเฉพาะบางประเภทที่ตนเชี่ยวชาญเป็นพิเศษ หรือเป็นงานที่สรุปรวมความก้าวหน้าของอุตสาหกรรมทุกประเภทในประเทศของตน หรือในภูมิภาคของตน เช่น งานมหกรรมนิทรรศการผลิตภัณฑ์หนังสัตว์ (Exhibition of Leather Products) ที่กรุงเบอร์ลิน เมื่อปี พ.ศ.๒๔๒๐ มหกรรมนิทรรศการอุตสาหกรรมการพิมพ์ (Printing) ที่มหานครนิวยอร์ก สหรัฐฯ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๓ มีงานมหกรรมนิทรรศการผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมในประเทศอังกฤษที่เว็มบลีย์ ในกรุงลอนดอน เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๗ ส่วนมหกรรมนิทรรศการประเภทที่ ๒ ซึ่งเป็นที่นิยมในหมู่ผู้คนในสหรัฐอเมริกาได้แก่ การจัดเพื่อเป็นอนุสรณ์ หรือระลึกถึงเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์ของประเทศตน และประเภทที่ ๓ เป็นการจัดงานมหกรรมในรูปแบบของการมีประเทศหลายประเทศออกร้าน ซึ่งเรียกว่า ?นานาชาติ? (International) หรือ ?สากล? (Universal) มหกรรมนิทรรศการประเภทนี้ เช่น การจัดงานที่เรียกวา ?เดอะ เกรท เอ็กซ์ฮิบิชั่น-The Great Exhibition? (นิทรรศการครั้งยิ่งใหญ่) ซึ่งอังกฤษได้จัดขึ้นที่กรุงลอนดอน เมื่อปี พ.ศ.๒๓๔๔ (หลังตั้งกรุงเทพมหานครได้ ๑๙ ปี) โดยความริเริ่มของ เจ้าชายอัลเบิร์ต พระสวามีของพระราชินีวิคตอเรีย ผลสำเร็จจากการจัดงานคราวนี้ ทำให้มีการสร้าง ?พระราชวังแก้ว? (Crystal Palace) ขึ้นเพื่อเฉลิมฉลอง และเป็นอนุสรณ์ของความริเริ่ม ซึ่งนำความสำเร็จมาสู่อังกฤษ และจากผลสำเร็จที่น่าตื่นเต้นได้นำไปสู่การจัดงานอย่างเดียวกันนี้ในทวีปยุโรป และทวีปอเมริกาโดยมีการจัดงานขึ้นที่นครดับบลิน ไอร์แลนด์ และมหานครนิวยอร์ก สหรัฐฯ ในปี พ.ศ.๒๓๙๖ ที่กรุงปารีส ฝรั่งเศส ปี พ.ศ.๒๓๙๘ ที่ ฌอง เอลิซเซ
- การจัดงานเอ็กซ์โป ดังกล่าวนี้ได้ระบาดไปทั่วยุโรป หลายประเทศอยากจะตามอย่างบ้างและมีการแข่งขันกันเพื่อทำลายสถิติ ?ความยิ่งใหญ่? เช่น วัดกันด้วยจำนวนผู้ร่วมออกงานมากกว่ากัน และจำนวนผู้เข้าชมงาน เช่น เอ็กซ์โป ของกรุงปารีส เมื่อปี พ.ศ.๒๓๙๘ มีผู้ออกงานถึง ๒๑,๐๐๐ ราย พอมาถึงปี พ.ศ.๒๔๐๕ กรุงลอนดอนจัดบ้าง ปรากฏว่ามีผู้เข้าร่วมออกร้านถึง ๒๙,๐๐๐ ราย เป็นต้น ครั้นถึงปี พ.ศ.๒๔๑๐ ปลายรัชสมัยของ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัฐบาลฝรั่งเศสและกรุงปารีส ได้ร่วมกันจัดงานระดับโลกเพื่อแข่งขันกับกรุงลอนดอน และได้นำงานนี้ไปจัดที่ ฌอง เดอ มาร์ส ริมแม่น้ำเซน กรุงปารีส ผู้ออกร้านได้ไต่ระดับขึ้นถึง ๔๓,๐๐๐ ราย มีผู้เข้าชมงานถึง ๖.๘ ล้านคน ต่อมาการจัดงานมหกรรมได้กลายเป็น ?สมัยนิยม? ระดับโลก มีการริเริ่มจัดงานขึ้นกระจายมาถึงกรุงเวียนนา ประเทศออสเตรีย มีการสร้างอาคารจัดงานขึ้นเป็นการเฉพาะสำหรับงานมหกรรมยิ่งใหญ่มีชื่อว่า ?เพรเตอร์? อยู่ในสวนสวยของกรุงเวียนนา ในเกาะกลางแม่น้ำดานูล สามารถรับผู้ออกงานได้เป็นจำนวน ๒๖,๐๐๐ ราย มีผู้เข้าชม ๖.๕ ล้านคน หลังจากนี้ สมัยนิยมในการจัดงานมหกรรม ได้ข้ามไปสู่ทวีปอเมริกามีการจัดงานลักษณะนี้ขึ้นที่นครฟิลาเดลเฟีย เพื่อเฉลิมฉลองการประกาศอิสรภาพของสหรัฐอเมริกา
การจัดงานมหกรรม เอ็กซ์โป นี้ ส่วนใหญ่จะเป็นงานที่ยิ่งใหญ่ กล่าวขวัญไปจนรุ่นลูกรุ่นหลาน ดังนั้น เพื่อเป็นอนุสรณ์ให้แก่งานที่จะต้องรำลึกร่วมกันไปอีกนาน หลายประเทศจึงนิยมสร้างอาคารถาวร เป็นการเตือนใจให้รำลึกถึงได้เสมอ เช่น เมื่อมีการจัดงานเอ็กซ์โปที่ ฌอง เดอ มาร์ส ที่กรุงปารีส เมื่อปี พ.ศ.๒๔๒๑ นั้น ได้มีการสร้างอาคารที่เรียกว่า ?ทรอคกาเดโร? ขึ้น เรียกว่าพระราชวังทรอคกาเดโร (Palais de Trocadero) ซึ่งอยู่ต่อมาได้ถึงปี ๒๔๗๙ จึงถูกรื้อไป ต่อมาในปี ๒๔๓๑ ฝรั่งเศสจัดงานอีกมีผู้ร่วมออกงานถึง ๕๓,๐๐๐ ราย มีผู้เข้าชม ๑๖ ล้านคน และตามมาติดๆกันในปีรุ่งขึ้น คราวนี้เรียกว่างานเอ็กซ์โปสากล หรือ เดอะ ฟอร์ธ เอ็กซ์โปซิยง อูนิเวเซล (The Fourth Exposition Universelle) ในกรุงปารีส เพื่อเป็นการเฉลิมฉลองการปฏิวัติของฝรั่งเศส ซึ่งในคราวนี้เอง ได้มีการจัดสร้างหอไอเฟล (Eifel Tower) ขึ้น เพื่อเป็นอนุสรณ์ของงานนี้ ซึ่งยังเห็นอยู่จนถึงปัจจุบัน ในการจัดครั้งนี้ มีผู้ออกร้านจำนวน ๖๒,๐๐๐ ราย และมีผู้เข้าชมจำนวน ๓๒ ล้านคน
ด้านทวีปอเมริกา ผู้คนที่นั่นก็แตกตื่นหันมานิยมจัดงานมหกรรมเอ็กซ์โปตามแบบยุโรปไปด้วย การจัดงานเพื่อเป็นอนุสรณ์รำลึกเหตุการณ์สำคัญกลายเป็นจุดดึงดูดให้มีการจัดงานนี้ขึ้น ในนครชิคาโก สหรัฐฯ เมื่อปี พ.ศ.๒๔๓๖ มีการจัดเฉลิมฉลองวาระครบรอบ ๔๐๐ ปี ในการค้นพบทวีปอเมริกา มีการสร้างหอแสดงนานาชาติ เรียกว่า ?เวิลด์โคลัมเบียน เอ็กซ์โพสิชั่น? (งานมหกรรมโลกโคลัมเบีย?) (World's Columbian Exposition) ตั้งอยู่ที่ชายฝั่งทะเลสาบมิชิแกน ซึ่งยังคงอยู่ต่อมาจนถึงปัจจุบัน การจัดงานครั้งนี้สิ้นงบประมาณถึง ๓๑ ล้านเหรียญสหรัฐ (มูลค่าแลกเปลี่ยนปัจจุบัน ๑,๒๔๐ ล้านบาท แต่สามารถดึงดูดให้ผู้คนมาชมงานได้ถึง ๒๗.๕ ล้านคน ซึ่งน้อยกว่าสถิติด้านยุโรปในระยะเดียวกัน
ข้อมูล : เว็บไซต์ ของกระทรวงการต่างประเทศญี่ปุ่น เอ็กซ์โป ๒๐๐๕ ซีดีรอมเอ็นคาร์ตา ๒๐๐๕ และวารสารสารคดี ?ไพโรจน์ เกษแม่นกิจ? ค้นคว้ารวบรวม
